Kendini gerçekleştiren kehanet benim bahsetmekten çok zevk aldığım ve aslında günlük hayatımızda kısa ya da uzun süreli de olsa karşılaştığımız bir sosyal psikoloji teorisidir.
Kendini gerçekleştiren kehanet benim bahsetmekten çok zevk aldığım ve aslında günlük hayatımızda kısa ya da uzun süreli de olsa karşılaştığımız bir sosyal psikoloji teorisidir.
Kendini gerçekleştiren kehanet kavramı günlük yaşamda inandığımız ve gerçekleşmesini istediğimiz düşüncelerimizin, beklentilerimiz doğrultusunda davranışlarımıza yön vererek gerçekleşmesini ifade eder ve kısaca kişisel inançların davranışı değiştirme gücü olarak tanımlanır.
Bu kavramı günlük hayatta “ben bunun böyle olacağını biliyordum işte, korktuğum başıma geldi!” durumları olarak görüyoruz.
Peki sizce bu durumların yaşanması her zaman tesadüf müdür?
Bu soruyu şu örnekle gözden geçirelim; Yarın ehliyet sınavı olan bir kişi yeterli bilgiye sahip olmasına rağmen “ kesin çok heyecanlanacağım ve yanlış yapacağım, off tekrar nasıl hazırlanacağım?” diye endişe ve stres içindeyken duygu ve düşüncelerini bu şekilde negatif yönlendirip davranışlarını da şekillendirebilir mi? Bu sorunun cevabı evet…
Bu örnekte kişi o anda kaygı yönetimini doğru yapamadığı için bu olumsuz düşünceye kapılıyor, aslında biliyor ve yapabiliyor olsa da beyin bu düşünceye odaklandığı için inançları ve düşünceleri performansının belirleyicisi oluyor ve yapabileceği durumları da engelleyerek korktuğu durumu aslında kendi kendine yaşatıyor.
İnsan beyni kötü düşünce üretme konusunda iyi düşünce üretmeye nazaran daha az enerji ürettiği için beynimiz zaten iyi düşünceden daha çok kötü düşünce oluşturur. Biz de bu düşüncelere inanır ve etkisinde kalırsak maalesef ki bu durum kaçınılmaz olacaktır. Çünkü beynimiz olumlu ya da olumsuz neye inanıyorsa, inandığı düşünceyi otomatik olarak komut alır ve davranışlarımızı aldığı komut yönünde şekillendirme eğiliminde olur. Böylece kişi aslında farkında olmadan inançları nedeniyle davranışlarını kendisi yönlendirir.
Peki kendini gerçekleştiren kehanet sadece olumsuz sonuçlara mı neden olur? Aslında hayır. Bunu da şöyle bir örnekle açıklamak istiyorum: Ailesi küçük yaşta çizim için normal standartlarda yeteneğe sahip olan çocuğunun yaptığı bir resim ile “benim çocuğum resimde gerçekten çok yetenekli” diye düşünür ve çocuğunu bu konuda gelişmesi için küçük yaşta desteklemeye başlar, onu resim kurslarına gönderir, başarılı olması için çabalarsa sizce ne olur? Evet doğru cevap bu çocuk resimde gerçekten başarılı bir duruma gelir. Bu durum uzun süreli olarak düşünüldüğünde mümkün olmama gibi durumlar taşıyabilir ancak burada ana olay bir konu hakkındaki düşüncelerimizin davranışlarımızı, davranışlarımızın da olayı etkileyip şekillendirdiğidir.
Kendini gerçekleştiren kehanet belli bir noktada sürekli farklı durumlarda tekrar ediyorsa buradaki düşünce yapısı kişiyi olumsuz etkileyerek onun benzer davranışlar sergilemesine ve bu noktada takılı kalmasına neden oluyordur. Kişinin yaşadığı olayları genelleştirmeden sorunu o olayda bırakarak olumlu sonuçları hayatına entegre edip olumsuz sonuçlarını kendi içinde affetmesi gerekir ki hayatında bir daha bu soruna benzer bir sorun yaşamasın.
