Verem, Mycobacterium tuberculosis (M. tuberculosis) isimli bakterinin neden olduğu bulaşıcı bir enfeksiyon hastalığıdır. Tüberküloz, dünyanın en yaygın bulaşıcı hastalıklarından biridir. Dünya Sağlık Örgütü'nün 2022 yılı verilerine göre, dünyada yaklaşık 10 milyon kişi aktif tüberküloz hastası ve 1,5 milyon kişi tüberküloz nedeniyle hayatını kaybetmiştir. Ülkemizde ise 2022 yılında yaklaşık 35.000 kişide aktif tüberküloz görülmüştür.
Tüberkülozun nedenleri
Tüberkülozun nedeni, M. tuberculosis bakterisidir. Bu bakteri, hava yoluyla bulaşır. Enfekte bir kişinin öksürmesi, hapşırması veya konuşması sırasında havaya saçılan damlacıklar yoluyla diğer kişilere bulaşabilir. Bu damlacıklar, başka birinin solunum yollarına girerse, tüberküloz bakterileri bu kişide enfeksiyona neden olabilir.
Tüberküloz, bağışıklık sistemi zayıflamış kişilerde daha kolay görülür. Bu durum, HIV/AIDS, yaşlılık, kanser tedavisi gibi durumlar nedeniyle olabilir.
Tüberkülozun belirtileri
Verem belirtileri, hastalığın bulunduğu organa göre değişebilir. Akciğer tüberkülozunda en yaygın belirtiler şunlardır:
Öksürük: En yaygın belirtidir. Öksürük genellikle kurudur ve 2 haftadan uzun sürer.
Balgam çıkarma: Öksürükle birlikte balgam çıkarılabilir. Balgamda kan görülebilir.
Ateş: Ateş, genellikle hafiftir ve 38-39 derece arasındadır.
Gece terlemesi: Geceleri artan terleme görülebilir.
Kilo kaybı: İştahsızlık ve kilo kaybı görülebilir.
Diğer organları etkileyen tüberkülozda ise, belirtiler o organa göre değişebilir. Örneğin, kemik tüberkülozunda ağrı, şişlik ve hareket kısıtlılığı görülebilir. Beyin tüberkülozunda baş ağrısı, baş dönmesi, kusma ve nöbetler görülebilir.
Tüberkülozun teşhisi
Verem teşhisi, balgam incelemesi, kan testi ve akciğer röntgeni gibi testler ile konulabilir.
Balgam incelemesi, tüberküloz bakterilerini tespit etmek için yapılır. Kan testi, tüberküloz bakterilerine karşı vücudun verdiği bağışıklık yanıtını ölçmek için yapılır. Akciğer röntgeni, akciğerlerde tüberküloz belirtileri olup olmadığını görmek için yapılır.
Tüberkülozun tedavisi
Verem, antibiyotiklerle tedavi edilebilir. Tedavi süresi genellikle 6 aydır. Antibiyotik tedavisinin düzenli olarak ve tam olarak yapılması önemlidir. Tedaviyi yarıda kesmek, hastalığın tekrarlamasına neden olabilir.
Tüberkülozdan korunma
Veremden korunmak için, aşağıdaki önlemler alınabilir:
Verem aşısı yaptırın.
Enfekte bir kişiyle temas halindeyseniz, maske takın.
Ellerinizi sık sık yıkayın.
Sağlıklı bir yaşam tarzı benimseyin.
Verem aşısı
Verem aşısı, Mycobacterium bovis (M. bovis) isimli bakteriden elde edilen bir aşıdır. Aşı, tüberkülozun önlenmesine yardımcı olur. Verem aşısı, 2 ay arayla 3 doz olarak uygulanır.
Maske kullanımı
Enfekte bir kişiyle temas halindeyseniz, maske takmak tüberküloz bulaşma riskini azaltmaya yardımcı olur. Maske, enfekte kişinin öksürmesi, hapşırması veya konuşması sırasında havaya saçılan damlacıklardan sizi korur.
El yıkama
Ellerinizi sık sık yıkamak, tüberküloz gibi bulaşıcı hastalıkların önlenmesine yardımcı olur. Ellerinizi sabun ve suyla en az 20 saniye yıkayın.
Sağlıklı yaşam tarzı
Sağlıklı bir yaşam tarzı, bağışıklık sisteminizi güçlendirmeye yardımcı olur. Bu da tüberküloz gibi bulaşıcı hastalıklara yakalanma riskinizi azaltır. Sağlıklı bir yaşam tarzı için:
Dengeli beslenin.
Yeterince uyuyun.
Düzenli egzersiz yapın.
Stresi azaltın.
