Kronik Obstrüktif Akciğer Hastalığı (KOAH)
KOAH, akciğerlerde bulunan hava yollarının daralması ve hava akışını engellemesi sonucu oluşan bir hastalıktır. Bu daralma, hava yollarının duvarlarının iltihaplanmasıyla ve kalınlaşmasıyla oluşur. KOAH, nefes darlığı, öksürük ve balgam gibi belirtilere neden olur.
Nedenleri
KOAH’ın en yaygın nedeni sigara kullanımıdır. Sigara dumanı, akciğerlerde iltihaplanmaya ve hasara neden olur. Sigara içmeyenlerde KOAH’a neden olabilecek diğer faktörler arasında hava kirliliği, mesleki maruziyet ve bazı genetik faktörler yer alır.
Belirtileri
KOAH’ın belirtileri genellikle yavaş yavaş gelişir ve zamanla kötüleşir. En yaygın belirtiler şunlardır:
Nefes darlığı: KOAH’ın en yaygın belirtisidir. Nefes darlığı, fiziksel aktivite sırasında veya dinlenme sırasında ortaya çıkabilir.
Öksürük: KOAH’lı kişilerin çoğunda öksürük görülür. Öksürük genellikle balgamlıdır.
Balgam: KOAH’lı kişilerin çoğunda balgam çıkar. Balgam, genellikle sarı veya yeşil renktedir.
Teşhisi
KOAH’ın teşhisi, kişinin tıbbi öyküsü, fizik muayenesi ve akciğer fonksiyon testleri ile yapılır. Akciğer fonksiyon testleri, akciğerlerin ne kadar iyi çalıştığını ölçmek için kullanılır.
Tedavisi
KOAH’ın tedavisi, hastalığın nedenine ve belirtilerin şiddetine bağlı olarak değişir. Sigara içen kişiler için en önemli tedavi, sigarayı bırakmaktır. Sigarayı bırakmak, KOAH’ın ilerlemesini yavaşlatabilir ve belirtileri iyileştirebilir.
KOAH’ın tedavisinde kullanılan diğer ilaçlar şunlardır:
Bronkodilatörler: Bronkodilatörler, hava yollarını genişleterek nefes almayı kolaylaştırır.
Antibiyotikler: Bakteriyel enfeksiyonları tedavi etmek için kullanılır.
Kortikosteroidler: İltihaplanmayı azaltmak için kullanılır.
KOAH’ın tedavisinde kullanılan diğer yöntemler şunlardır:
Fizik tedavi: Fizik tedavi, solunum kaslarını güçlendirmeye yardımcı olur.
Oksijen tedavisi: Şiddetli KOAH’lı kişilerde oksijen tedavisi gerekebilir.
Önleme
KOAH, önlenebilir bir hastalıktır. Sigara içmemek, KOAH’ı önlemenin en iyi yoludur. Hava kirliliği ve mesleki maruziyet gibi diğer risk faktörlerinden de kaçınmak önemlidir.
Kapsamının Genişletilmesi
KOAH, dünya çapında milyonlarca insanı etkileyen önemli bir halk sağlığı sorunudur. Dünya Sağlık Örgütü’ne göre, 2020 yılında dünyada yaklaşık 65 milyon kişi KOAH’tan muzdaripti. KOAH, ölümcül bir hastalık olabilir ve dünyadaki tüm ölümlerin yaklaşık %4’ünden sorumludur.
KOAH’ın en yaygın risk faktörü sigara kullanımıdır. Sigara içen kişilerin KOAH geliştirme riski, sigara içmeyenlere göre 20 kat daha fazladır. Sigara içmek, akciğerlerde iltihaplanmaya ve hasara neden olur. Bu hasar, hava yollarının daralmasına ve hava akışını engellemesine neden olur.
Sigara içmeyenlerde KOAH’a neden olabilecek diğer faktörler arasında hava kirliliği, mesleki maruziyet ve bazı genetik faktörler yer alır. Hava kirliliği, akciğerlerde iltihaplanmaya neden olabilir. Mesleki maruziyet, belirli kimyasallara veya tozlara maruz kalmak, akciğerlerde hasara neden olabilir. Bazı genetik faktörler, KOAH geliştirme riskini artırabilir.
KOAH’ın tedavisinde kullanılan ilaçlar, hava yollarını genişletmeye, iltihabı azaltmaya veya enfeksiyonları tedavi etmeye yardımcı olur. Ancak, bu ilaçlar KOAH’ın ilerlemesini durduramaz.
KOAH’ı önlemenin en iyi yolu, sigara içmemektir. Sigara içmeyenler, hava kirliliği ve mesleki maruziyet gibi diğer risk faktörlerinden de kaçınmalıdır.
