Memuriyette Derece Kademe İlerlemesi ve Derece Kademe İlerlemesi
Kademe ve derece ilerlemesi, genel esasları 657 sayılı Devlet Memurları Kanununda düzenlenmiştir. Kademe, derece içinde görevin önemi veya sorumluluğu artmadan, memurun aylığındaki ilerleme olarak tanımlanmıştır. Başka bir deyişle, kademe ilerlemesi, devlet memurunun bulunduğu kadro derecesi içindeki bir kademeden, bir üst kademeye ilerlemesidir. Devlet memurlarının kademe ilerlemesi, bulunduğu kademede en az bir yıllık hizmet süresi sonunda kendiliğinden yapılır. Yasa’nın öngördüğü şartları yerine getiren memur için aylık bakımından ilerleme bir haktır. Disiplin hükümleri dışında, idarenin bu konuda bir takdir yetkisi bulunmamaktadır. Kademe ilerlemesi; memurun görev, yetki ve sorumluluğunda bir artış olmadan yalnızca aylık ve kıdemindeki artışı belirlemek için yapılan bir değerlendirmedir. Devlet Memurları Kanununda 3 türlü personel bulunur. Bunlar; memur, sözleşmeli personel ve işçilerdir. Kademe ve dereceyi açıklamadan önce bazı terimleri açıklamak gerekir. Bunlar;
- Terfi Tarihi: Memurun kademe/derece ilerlemesine müstahak olduğu tarihtir.
- İntibak: Memurun öğrenim durumu, hizmet yılı ve geçmişteki hizmetleri esas alınarak 657 sayılı Devlet Memurları Kanunu çerçevesinde müktesebinin ilerleyebileceği derece ve kademesinin tespit edilmesidir.
- Derece Yükselmesi: Üst dereceden boş bir kadronun bulunması şartıyla derecesi içinde en az 3 yıl ve bu derecenin 3. kademesinde 1 yıl bulunarak, kadronun tahsis edildiği görev için öngörülen nitelikleri elde etmektir.
- Kademe: Derece içinde, görevin önemi veya sorumluluğu artmadan, memurun aylığındaki ilerlemedir.
- Kazanılmış Hak Aylığı Kademe ve Derece: Devlet memurunun 657 sayılı Devlet Memurları Kanununda yer alan memuriyete giriş derece ve kademesine, yine bu Kanunda yer alan ilavelerin yapılması suretiyle bulunacak derece ve kademesidir. Başka bir ifadeyle Devlet memurluğu statüsünde geçen veya geçmiş sayılan hizmetlerin her yılına bir kademe ve her üç yılına bir derece hesabıyla bulunacak derece ve kademesidir.
- İşgal Edilen Kadro: Kişinin atandığı (bulunduğu) kadronun unvan derecesidir.
- Ödemeye Esas Kademe Derece: Memurun kazanılmış hak aylığı derece ve kademesidir.
Memurlar yer aldıkları derece kademe grubuna göre değerlendirmeye alınmaktadırlar. Memur kademe ve derece ilerlemesini 657 sayılı Devlet Memurları Kanununda düzenlenmiştir.
Kademe, Derece ve Terfi Nedir?
657 sayılı Devlet Memurları Kanununun kademe ve kademe ilerlemesine ilişkin hükümlerin yer aldığı 64 üncü maddesinin 1 ve 2 nci fıkralarında “Kademe; derece içinde, görevin önemi veya sorumluluğu artmadan, memurun aylığındaki ilerlemedir. Memurun kademe ilerlemesinin yapılabilmesi için bulunduğu kademede en az bir yıl çalışmış olması ve bulunduğu derecede ilerleyebileceği bir kademenin bulunması şartları aranır.” denilmektedir. Kademe ilerlemesi tanımdan da anlaşılacağı üzere yatay ilerlemedir. Kademe ilerlemesinin şartları 2 fıkrada; bulunduğu kademede 1 yıl çalışma ve bulunduğu derecede ilerleyebileceği 1 kademenin bulunması olarak belirlenmiştir.
657 sayılı Kanunun 36. maddesinde memuriyete giriş ve memuriyette yüksele bilecekleri derece ve kademeler gösterilmiştir. Genel olarak, lise mezunları 13. derecenin 3. kademesinde, ön lisans mezunları 10. derecenin 2. kademesinde, lisans mezunları ise 9. derecenin 1. kademesinde memuriyet görevine başlar. Ancak mezun olunan eğitim kurumunun niteliği (meslek/genel), eğitim süresi, lisans eğitiminin sosyal, teknik, sağlık, hukuk vb. alanlarda yapılma durumuna göre bu rakamlar değişiklik gösterebilmektedir.
- Derece; memurun öğrenim durumu ve hizmet yılları itibarı ile bulunmakta olduğu müktesebi ifade eder. Kadro derecesi ise atanmış ve/veya işgal edilmekte olan kadronun karşılığı olarak devletin tahsis etmiş olduğu rakamı/dereceyi ifade eder.
- Kademe; derece içinde, görevin önemi veya sorumluluğu artmadan, memurun aylığındaki ilerlemedir. (657 Sayılı Kanun Md.64)
- Terfi; Memurun bulunduğu kademe ve dereceden bir üst kademe ve dereceye yükseltilmesidir.
Genel olarak her bir hizmet yılınıza karşılık bir kademe, her üç hizmet yılınıza karşılık bir derece ilerlemesi yapılır. Bu şekilde yapılan işlemler ile eğitim durumunuza göre yükselebileceğiniz derece ve kademenin son kademesine kadar yükselebilirsiniz. Bu genel durumun dışında varsa daha önceki hizmetleriniz (ilgili mevzuat kapsamında değerlendirilebileceği ifade edilenler), askerliğiniz, fazladan eğitim süreniz (lise hazırlık gibi) ve memuriyet süresince bitirdiğiniz üst ya da farklı sınıflara ait lisans öğrenimleriniz intibak yapılmak sureti ile derece ve kademenizin ilerlemesini sağlayacaktır. Örneğin 9/1’den göreve başlayan bir memurun derece kademesi şöyle ilerlemektedir.
- 9/1
- 9/2
- 9/3
- 8/1
- 8/2
- 8/3
- 7/1
- 7/2
- 7/3
Yukarıdaki örnekte de görüldüğü üzere sağ tarafta bulunan rakam, 3 rakamına doğru artış göstermektedir. Memurun kademesinin ilerleyebilmesi için 2 önemli şart vardır. Bunlar; Memurun bulunduğu kademede 1 yıl süre ile hizmet yapması gerekir. Memurun bir üst kademeye geçebilmesi için boş kadro olması gerekmektedir. Eğer memur aday memur ise kadro alana kadar aday memurluk sona erene kadar kademesi ilerlemez. Yirmi dört sene sonunda sekiz derece geçilir: 9, 8, 7, 6, 5, 4, 3 ve 2… (2/3’e ulaşılır.)
657 Derece Kademe ve Derece Tablosu
Kadro ve dereceleri, memur sınıflarına ve memurun deneyimine göre değişiklik göstermektedir. 657 sayılı DMK kapsamında olan memurların, memurluk dereceleri tablosuna bakmaları ve buradan kendi bilgilerini görmeleri gereklidir. Öğrenim durumlarına göre halihazırda kullanılan derece ve kademe tablosu aşağıdaki gibidir.
- İlkokul mezunları, 15. derece ve 1. kademeden göreve başlar. En çok 7. dereceye kadar yükselebilir.
- Ortaokulu bitirenler, 14. derece ve 2. kademeden göreve başlar. En çok 5. dereceye kadar yükselebilir.
- Ortaokul denginde bulunan mesleki ve teknik okullardan mezun olanlar, 14. derece ve 3. kademede göreve başlar. En çok 4. dereceye kadar yükselebilir.
- Liseden mezun olanlar 13. derece ve 3. kademeden göreve başlar. En çok 3. dereceye kadar yükselebilir.
- İki yıllık üniversiteden mezunlar, 10. derece ve 2. kademeden göreve başlar. En çok 1. dereceye kadar yükselebilir.
- Üç yıllık üniversiteden mezun olanlar, 10. derece ve 2. kademeden göreve başlar. En çok 1. dereceye kadar yükselebilir.
- Dört yıllık üniversiteden mezun olanlar, 9. derece ve 1. kademeden göreve başlar. En çok 1. dereceye kadar yükselebilir.
- Beş yıllık üniversiteden mezunlar, 9. derece ve 3. kademeden göreve başlar. En çok 1. dereceye kadar yükselebilir.
- Altı yıllık üniversiteden mezun olanlar, 9. derece ve 2. kademeden göreve başlar. En çok 1. dereceye kadar yükselebilir.
657 sayılı Devlet Memurları Kanununun 64 üncü maddesinde 2011 yılında yapılan değişiklik ile son sekiz yıl içinde herhangi bir disiplin cezası almayan memurlara, aylık derecelerinin yükseltilmesinde dikkate alınmak üzere bir kademe ilerlemesi uygulanacağı hükme bağlanmıştır. Memuriyette fiili olarak ifa ettiğiniz her sekiz yıllık hizmetiniz için bulunmuş olduğunuz kademe için bir kademe ilerlemesi yapılır. Bu haktan faydalanabilmeniz için 8 yıllık süre içinde herhangi bir disiplin cezası almamanız gerekmektedir. Eğer disiplin cezası alır iseniz bu süreler ceza tarihinden itibaren yeniden işlemeye başlayarak hesaplanır. (657 sayılı Kanun md.64/dördüncü fıkra, Mülga Devlet Personel Başkanlığı 18.08.2016/4871 Görüş)
Kademe İlerlemesi Nedir? Şartları Nelerdir?
Devlet memurları bulundukları derecelerde başarılı hizmet yaptıkları taktirde, o dere- cenin daha ileri kademelerine geçirilirler. Böylece bir derece içerisinde kademeden kade- meye geçişe kademe ilerlemesi denir. Ancak bu ilerlemenin yapılabilmesi için yasa ile bazı koşullar saptanmış bulunmaktadır. 64’üncü maddede yer alan bu koşullar şunlardır:
- Memurun o kademede en az bir yıl çalışmış olması,
- O yıl içinde olumlu sicil alması,
- Çalıştığı derecede daha ileri bir kademenin bulunması,
Memurun kademe ilerlemesi yapabilmesi için her üç koşulun bir arada bulunması gerekmektedir. Bu koşullardan birinin bulunmaması halinde kademe ilerlemesi yapma olanağı yoktur.
Memurun görev, yetki ve sorumluluğunda bir artış olmaksızın yalnız aylık ve kıdemindeki artışı belirlemek için kullanılan kavramdır. 9’un biri şeklinde ifadede 9 dereceyi 1 ise kademeyi ifade eder. Yani kademe ilerlemesi, Devlet memurunun bulunduğu kadro derecesi içindeki bir kademeden, bir üst kademeye ilerlemesidir. Memurların kademe yükselmesinin usul ve şartları DMK m.64’te düzenlenmiştir. Devlet memurluğundaki kademeler ise her derece içerisinde 3 kademe olması şeklinde düzenlenmiş ve derecedeki ilerleme, derece numarasının azalmasıyla gerçekleşirken, kademedeki ilerleme kademe numarasının artmasıyla gerçekleşir. Kademe ilerlemesi;
- 9/1
- 9/2
- 9/3
- 8/1
- 8/2
- 8/3
- 7/1
- 7/2
- 7/3 şeklinde yapılır.
Örneğin; kural olarak bir devlet memuru üniversite mezunu olarak memur statüsüne geçtiği anda 9. derece ve 1. kademe seviyesinde işe başlamış olur. Kademesindeki ilerleyişi 9/2 ve 9/3 olarak devam eder. 9. derecenin içerisindeki 3 kademede de çalıştıktan sonra artık 8. dereceye geçmeye hak kazanır. Yani kişi;
- 3 sene sonunda 9/3,
- 6 sene sonunda 8/3,
- 9 sene sonunda 7/3,
- 12 sene sonunda 6/3,
- 15 sene sonunda 5/3,
- 18 sene sonunda 4/3,
- 21 sene sonunda 3/3,
- 24 sene sonunda 2/3 ve nihayetinde
- 28 sene sonunda 1/4 olur.
Derece İlerlemesi Nedir? Şartları Nelerdir?
Devlet Memurları Kanunu 68 inci maddesi, derece yükselmesi yapılabilmesi için gerekli koşullar ile derece yükselmesinin esas ve usullerini düzenlemiştir. Maddede ayrıca her memurun derece yükselmesinden başka, ayrıca kurumların 1-4 üncü derece kadrolu görevlere atanabilme koşullarını da düzenlemiştir. Madde ile bazı üst düzey kadrolara atanacakların özel kurumlarda veya serbest olarak çalıştıkları sürelerin maddedeki sınırlamaya tabi olmaksızın dikkate alması öngörülmektedir.
Derece yükselmesi, memurun bulunduğu dereceden bir üst dereceye terfi etmesidir. Derece yükselmesinde genellikle memurun görev, yetki ve sorumluluklarında bir değişiklik, bir artış olması gerekir, çünkü, derece belli bir görev, yetki ve sorumluluk düzeyini tanımlayan bir kavramdır. Derece yükselmesinin usul ve şartları, 657 sayılı Yasa’nın 2595 sayılı Yasa ile değişik 68 inci maddesinde gösterilmiştir. Tetkikinden de anlaşılacağı üzere, söz komsu madde, memurların iki şekilde derece yükselmesini öngörmektedir. Bunlardan birincisi olağan derece yükselmesi olarak adlandırabileceğimiz 68 A’ya göre derece yükselmesi, diğeri ise “olağan dışı derece yükselmesi” yöntemi olarak adlandırılabilecek 68/B’ye göre derece yükselmesidir.
Bu kadrolarda görevli memurlar belirli kıdemi yıllarına göre alırlar. Memurların hizmete başladıkları tarihlerde mezun oldukları okul, daha önceki memuriyetleri, yükseköğretimi ve askerlik hizmeti bu değerlendirmede bir kıstastır. Genel olarak memurlar göreve 9’un 1’den başlarlar. Sonrasında 9’ın 2’si, 9’un 3’ü ve devamında 8’in 1’i olarak devam ederler.
Bu göstergenin yazılışı ise 9/1, 9/2, 9/3, 8/1 olarak ifade edilir. 9 dereceyi, 1 ise kademeyi ifade eder.
Her yıl 1 tane kademe ilerlemesi yapılır. 3 yılın sonunda ise 1 derece ilerlenir. Derece dik, kademe ise yandır.
Derece ilerlemesi; memurun bulunduğu hizmet sınıfı içinde bir üst dereceye geçmesidir. Memurların derece yükselmesinin şartları DMK m.68’de düzenlenmiştir. Söz konusu madde, memurların iki şekilde derece yükselmesini öngörmektedir. (A) bendinde olağan, (B) bendinde olağan dışı derece yükselmesi düzenlenmiştir.
Olağan derece yükselmesi için bazı şartların oluşması gerekir.
- Üst dereceden boş bir kadronun bulunması
- Derecesi içinde en az 3 yıl ve bu derecenin 3. kademesinde 1 yıl bulunmuş,
- Kadronun tahsis edildiği görev için öngörülen nitelikleri elde etmiş olması şarttır.
