Bu durum, diyabetik ayak olarak adlandırılan ve ileri dönemlerde kangrene ve ayağın kesilmesine kadar ilerleyebilen bir duruma yol açabilir.
Diyabetik Ayak Evreleri
Diyabet hastalarında en sık etkilenen organlar ayaklardır. Diyabet, kontrol altında tutulmazsa yıllar içinde ayaklarda pek çok soruna yol açar. “Diyabetik ayak” olarak da adlandırılan bu durum ileri dönemlerde kangrene ve ayağın kesilmesine kadar gidebilir. Kanda uzun süreli yüksek şeker seviyeleri sinir hasarlarına ve ayak damarlarının tıkanmasına yol açarak dolaşım sorunlarına neden olabilir.
Diyabetik yaranın evreleri vardır. Diyabetik ayak evreleri Wagner Sınıflandırmasına göre şöyle sıralanır:
- Evre 0: Sağlıklı cilt
- Evre 1: Yüzeyel ülser
- Evre 2: Derin ülser
- Evre 3: Kemik tutulumu olan ülser
- Evre 4: Ön ayak (parmaklar/ayak ucu) kangreni
- Evre 5: Tüm ayak kangreni
Diyabetik Ayak Belirtileri
Diyabetik ayak, hastaların ayaklarında ciddi yaraların açılmasına, enfeksiyon gelişmesine ve yaraların büyüyerek parmak, ayak ve bacak kayıpları gibi tabloların gelişmesine neden olabilir. Diz altı bölgedeki küçük çaplı damarların tutulumu sonucunda, ayağı besleyen tüm damarları tıkalı olan hastalarda, çok kısa mesafe yürümekle veya istirahatte ağrı kesicilerle geçirilemeyen ciddi iskemik ağrıların geliştiği kritik bacak iskemisi denilen tabloya neden olabilir.
Diyabetik Ayak Tedavisi
Diyabetik ayak yarası gelişen hastaların öncelikle yara gelişen bölgeleri vücudun yükünden kurtarılmalı, yaraya olan yükü azaltacak tabanlık ve ayakkabılar kullanılmalıdır. Kanda yapılan tetkiklerde ve ayakta ciddi enfeksiyon saptanan durumlarda mutlaka ağızdan veya damar yolundan antibiyotik tedavisi verilmelidir.
Hızlıca bacak ve ayağı besleyen damarlar tıkanıklık ve darlıklar açısından muayene ve tetkik edilmeli, darlık veya tıkanıklık varlığında yapılacak endovasküler veya cerrahi müdahaleler ile ayağın yeniden kanlandırılması (revaskülarizasyon) sağlanmalıdır. Ayak ve bacak beslenmesi sağlandıktan sonra, ölü ve enfekte dokular dokuları koruyucu şekilde temizlendikten sonra, uygun yara bakım tedavisi ile yaranın iyileşmesi sağlanabilmektedir.
Damar Tıkanıklığının Tedavisi
Diyabete bağlı bacak damarlarındaki darlık ve tıkanıklıkların tedavisi kapalı (endovasküler) ve açık (cerrahi) olarak yapılabilir.
Balon Anjiyoplasti Yöntemi: Tıkalı damarlara kapalı şekilde yapılan en yaygın tedavi olan balon anjiyoplasti işlemi ile damar içerisinden gönderilen bir balon kateterinin darlık ve tıkanıklık bölgesinde şişirilerek darlığın giderilmesi sağlanabilir.
Damar Tıraşlama Yöntemi: Çok küçük ve ince olan diz altı damarlarına stent konulduğunda, bu stentler kısa sürede daralıp tıkanmakta ve yeniden damarların açılması ve bacağın beslenmesi zorlaşmaktadır.
Karbondioksit (CO2) Anjiyografi: Böbrek fonksiyonları bozuk diyabetik ayak hastalarında tomografi çekilmesi ve endovasküler işlem sırasında görüntüleme için kullanılan kontrast ajanlar, fonksiyonların daha da bozulmasına ve diyaliz ihtiyacı doğmasına neden olabilir.
Cerrahi (By Pass) Yöntemi: Diyabetik ayak hastalarında ayağı besleyen sağlıklı ve açık bir hedef damarın olduğu durumlarda, hastanın kendi bacağından açık veya kamera sistemi ile kapalı (endoskopik) olarak çıkarılan toplardamarlar kullanılarak yapılan by pass (köprüleme) ameliyatı gibi açık cerrahi işlemler ile de ayak ve bacak beslenmesi sağlanabilir.
Diyabetik Ayak Bakımı
Diyabetli kişilerin ayak bakımına özen göstermesi gerekmektedir. Ayaklarını, ılık su ve sabun ile her gün yıkamalı, iyice kurulayıp pamuklu çorap giymelidir. Ayakları yıkandıktan sonra yumuşak bir havlu yardımıyla iyice kurulanmalı ve parmak araları hariç tutularak kremlenmelidir.
